mei 2020
Bij het Nederlandse White Goblin Games komt regelmatig een leuk spel uit en ik heb de afgelopen week een origineel spel gespeeld met mijn dochter: ‘Undo: Getekend door het verleden’. Ik noem het een tijdreis spel maar in het Engels zou het waarschijnlijk ‘Alternate History’ heten.
Zo’n spelvorm zou uitermate leuk en nuttig zijn voor het vak geschiedenis en deels ook voor maatschappijleer, MASK en MAW. Het spelmechanisme is namelijk dat je als spelers moet samenwerken om een gebeurtenis in het heden te voorkomen. Dit doen we door naar bepaalde gebeurtenissen in het verleden te reizen en daar een keuze te maken. Deze keuzes bepalen of de kans dat de gebeurtenis uit het heden wel of niet plaats zal vinden hoger of lager zal worden.
Een voorbeeld: er vindt een ongeluk plaats in het heden en als spelers heb je 10 kansen om naar plekken uit het verleden te reizen en bijvoorbeeld te kiezen voor A, B of C. Na de keuze wordt de ‘score’ getoond van de keuze. +1 betekent dat de kans dat het ongeluk plaats vindt, minder groot is. De kans dat het heden positiever is, is toegenomen. -1 betekent een slechtere keuze en 0 dat er niets is veranderd.
Leerpunten
Het idee is beste origineel en de uitvoering gedeeltelijk ook. We hadden geen handleiding maar ene kleine stapel instructiekaarten waarmee het spel stap voor stap uitgelegd werd. Dat gaf het idee dat we al begonnen waren te spelen. Slim!
Dat het een coöperatief spel is, trok ons ook aan. Het deed denken aan een mystery game of escape room. We moesten met beperkte kennis ook keuzes maken en pas gaandeweg werd duidelijker hoe het verhaal in elkaar stak en wat we moesten doen.
Enkele nadelen van de uitvoering van dit specifieke spel – en dus een kans voor verbeteringen om het in het onderwijs toe te passen:
- De verhaallijn was opgeknipt in het heden en de 70 jaar er voor en het verre verleden met het oude Egypte. Mijn dochter van 13 had moeite met het oude Egypte, ze had er weinig beeld bij. Ikzelf had al snel door welke historische situatie het betrof maar dat had eigenlijk weinig te maken met de verhaallijn.
- Het verhaal, het mysterie was te makkelijk, te snel te ontrafelen. Het was niet echt nodig om de 4 ‘spiek/troefkaartjes’ in te zetten. De nieuwe informatie voegde weinig toe.
- Reizen in de tijd mocht 13 keer en er waren ook 13 gebeurtenissen. Het inzetten van deze tijdreiskaartjes (het ‘betalen’) voegt niets toe.
- De keuzes waren al snel voorspelbaar. Dat betekent dat je niet veel te kiezen hebt. Wel was het zo dat je een flinke score moest halen om de gebeurtenis uit het verleden te voorkomen. Dat was v.t.v. niet duidelijk maar wel zo eerlijk bij een relatief makkelijk verhaal.
- De keuzes hadden geen enkel effect op de verhaallijn. Dat vond ik het meest jammer aan de uitvoering en is ook het moeilijkste om voor elkaar te krijgen. Mijn droom zou zijn dat de spelers iets veranderen in het verleden waardoor de andere gebeurtenissen ook veranderen. Dat is met een bordspel lastig vorm te geven maar online veel makkelijker. Een voorbeeld hoe het niet moet: een van de gebeurtenissen gaf de mogelijk om een Farao ongehuwd te laten zijn. De volgende gebeurtenissen gingen er vanuit dat er een koningin kwam. Kortom: het maakte niet uit wat we hadden bereikt.
- Sommige keuzes waren irreëel. We konden iemand iets laten doen alsof de hoofdrolspelers marionetten waren. Maar dat is inconsequent want deze hoofdrolspelers deden ook dingen die wij ongewenst vonden maar niet konden veranderen.
Conclusie
Het idee is heel geschikt om geschiedenis te laten leven door je als docent te laten beperken tot een keten van oorzaken en gevolgen die leerlingen kunnen ervaren, bijvoorbeeld de oorzaken en het verloop van de Eerste Wereldoorlog. Zo kunnen leerlingen een ‘alternatieve geschiedenis’ creëren. En aan het eind hun keuzes vergelijken met die van de werkelijke actoren in het verleden. Dit heb ik wel eens geprobeerd in een groep 8 met het begin van de Nederlandse Opstand (Tachtigjarige Oorlog). Leerlingen besloten Groningen niet te steunen en het aan de Spanjaarden over te laten. Zo leerden zij enkele dilemma’s van de Staten-Generaal te ervaren.
Wanneer ik de ervaringen van die groep 8 beter uitgewerkt hebt, publiceer ik dit ’tijdreisspel’.